CZY ISTNIEJĄ GRANICE NAUKI?: Willem Drees

JAKICH GRANIC JEST WIELE. Znaczna część to granice praktyczne: gdy brakuje nam danych lub nie jesteśmy w stanie trafnie przewidywać. Ale istnieją też granice daleko bardziej fundamentalne. Jedna z nich polega na tym, że nauka zawsze wyjaśnia stan aktualny, odnosząc się do stanów wcześniejszych: jeśli chcesz zrozumieć dzisiejszą pogodę, musisz wiedzieć, jaka pogoda była wczoraj czy przedwczoraj. Dlatego np. na pytanie: „Dlaczego coś w ogóle istnieje?” – nauka nie potrafi udzielić odpowiedzi. Bo wymagałoby to poznania stanu wcześniejszego, a właśnie o ów stan wcześniejszy pytamy. To jakby chcieć się zbliżyć do horyzontu – zaraz pojawia się nowy horyzont i nie wiadomo, co jest poza nim. Inna tego rodzaju granica tyczy się wartości. Zarówno sądów na temat piękna, jak i sądów moralnych: o dobru i złu. Ludzkie zachowanie daje się wytłumaczyć naukowo, ale wciąż pozostaje pytanie, czy jest ono dobre, czy złe. Odpowiedź na nie wymaga zdecydowanie szerszej perspektywy niż ta, której dostarcza wyjaśnianie naukowe.

Willem Drees