Życie / nie-Życie

Trudno jest chyba wyobrazić sobie bardziej fundamentalną różnicę niż ta, która dzieli moje ciepłe, żywe ciało od martwego plastiku krzesła, na którym siedzę. Również nasza własna śmierć wydaje się być czymś nieskończenie odmiennym i odległym od żywego strumienia świadomości, w którym jesteśmy zanurzeni. Sama sugestia, że pomiędzy życiem i nie-życiem mogłaby istnieć ciągła paleta stanów pośrednich, może się wydać absurdalna, jeśli nie szalona.

A jednak. W kolejnym dodatku z serii „Wielkie pytania” spróbujemy zachęcić Państwa do przyjrzenia się kilku „punktom krytycznym”, w których pojęcie życia zaczyna migotać i zdradzać swoją prawdziwą, płynną naturę. Jakub Lewicki i Anna Bartosik wprowadzają nas w świat biotechnologii XXI wieku; nadeszły bowiem czasy – czy nam się to podoba, czy nie – w których możliwe staje się fabrykowanie struktur ożywionych. Michał Eckstein i Tomasz Miller namawiają prof. Paula Daviesa na rozmowę o życiu w Kosmosie, a Anna Łosiak zachęca nas do zabawy w konstruktora planet życiodajnych. Łukasz Kwiatek opowiada o tym, jak trudno było biologom i filozofom pogodzić się z faktem, że życie ulepione jest zasadniczo z tej samej gliny, co nie-życie. Ja sam pokazuję niebotyczne trudności z opisaniem powstania choćby najprostszej komórki z materii nieożywionej. Na koniec – nomen omen – parę słów o śmierci. Michał Kuźmiński rozmawia z dr. Filipem Bolechałą o tajemnej mowie ludzkich zwłok, a Łukasz Jach opowiada o tym, jak my, ludzie, reagujemy na świadomość swej śmiertelności.

Mam nadzieję, że – jak zwykle – lektura tego dodatku pozostawi Państwa z kilkoma odpowiedziami oraz długą listą pytań. Nie poruszymy natomiast wcale fundamentalnego pytania o sens życia. W natłoku spraw bieżących, w żywiole pracy redakcyjnej, w przyjemno-strasznym gwarze, który towarzyszył wydawaniu tego dodatku, jakoś o tym zapomnieliśmy. Cóż. C’est la vie. ©

Łukasz Lamża

„Wielkie Pytania – przygotowanie i publikacja cyklu dodatków popularnonaukowych do »Tygodnika Powszechnego« oraz organizacja cyklu popularnonaukowych wykładów otwartych” – zadanie realizowane przez Fundację Centrum Kopernika, finansowane w ramach umowy 625/P-DUN/2016 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.