Rodzice założyciele

Antoni van Leeuwenhoek (1632–1723)

PROTOZOOLOGIA

Był niderlandzkim handlarzem sukna. By skuteczniej oceniać jakość materiałów, opracował nowatorską metodę tworzenia soczewek (stapiając w ogniu cieniutką szklaną pałeczkę, w wyniku czego powstawały idealnie gładkie kuleczki). Pozwoliło mu to głęboko zajrzeć w świat przyrody, w którym odkrył m.in. plemniki, ale też animalcula, „małe zwierzątka” określane później jako pierwotniaki (Protozoa), a dziś – protisty.
Erik Acharius (1757–1819)
LICHENOLOGIA

XVIII wiek to piękny okres dla biologii systematycznej. To wtedy Karol Linneusz zaraził świat swoją pasją do porządkowania świata przyrody. Jeden z jego uczniów, szwedzki lekarz Erik Acharius, obsesyjnie opisywał i katalogował porosty.

Karol Darwin (1809–1882)
TEORIA EWOLUCJI

Powtórzmy tylko za genetykiem Theodosiusem Dobzhanskym: „Nic w biologii nie ma sensu w oderwaniu od teorii ewolucji”. Publikacja „O pochodzeniu gatunków” była przełomem dla całej biologii, a sam Darwin jest właściwie ojcem założycielem współczesnej biologii jako takiej.
Gregor Mendel (1822–1884)
GENETYKA

Dzięki eksperymentom z grochem zademonstrował „logikę” dziedziczenia cech biologicznych, opierającą się na pojęciu „genu”: nieciągłej, funkcjonującej „skokowo” jednostki dziedziczności. Nie wywołał jednak zainteresowania. Dopiero pod koniec XIX w. do takich samych wniosków doszedł Hugo de Vries, który potrzebował lektury prac Mendla, aby w pełni docenić swoje własne badania; jako człowiek honoru wskazał na morawskiego zakonnika jako na prawdziwego ojca genetyki.
Alfred Russel Wallace (1823–1913)
BIOGEOGRAFIA

W latach 1854-62 podróżował po Azji Południowo-Wschodniej, gromadząc potężne zbiory okazów. Z Archipelagu Malajskiego przywiózł ponad 80 tys. samych tylko chrząszczy. Niebezpieczna praca w tropikach Borneo i Celebesu przyniosła głębokie, ilościowe zrozumienie rozkładu przestrzennego gatunków. W 1869 r. wydał jeden z wielkich bestsellerów nauk biologicznych „The Malay Archipelago”. Niezależnie od Darwina odkrył dobór naturalny, a biogeografia stanowi jeden z fundamentów współczesnego rozumienia, jak ewoluuje życie na Ziemi.

Robert Koch (1843–1910)
MIKROBIOLOGIA

Gdy się urodził, świat medyczny wciąż był przekonany, że choroby zakaźne wywoływane są przez złe powietrze: mór albo miazmę. W latach 50. XIX w. chirurg i ginekolog Ignaz Semmelweis odkrył, że dokładne umycie rąk przed operacją radykalnie zmniejsza ryzyko infekcji u operowanych kobiet; nikt mu nie wierzył. W latach 60. Ludwik Pasteur przeprowadził pionierskie doświadczenia nad mikroorganizmami. Koch powiązał ze sobą tego typu nowinki, proponując cztery empiryczne prawa pozwalające stwierdzić, czy dana choroba przenoszona jest przez mikroorganizmy. W 1882 r. jako pierwszy połączył ze sobą konkretny gatunek bakterii, Mycobacterium tuberculosis, z konkretną chorobą – gruźlicą.
Dmitrij Iwanowski (1864–1920)
WIRUSOLOGIA

Botanik z Sankt Petersburga, pod koniec lat 80. XIX w. wysłany na Ukrainę, aby zbadać przyczynę choroby pustoszącej tamtejsze pola tytoniu. Stosując podejście Kocha, odkrył, że odpowiedzialny za nią jest mikroorganizm, jednak nie udawało się go „złapać” nawet na najmniejszych oczkach porcelanowego filtra Chamberlanda. W ten sposób zidentyfikowane zostały wirusy – czynniki infekcyjne jeszcze mniejsze od bakterii.
Konrad Lorenz (1903–1989)
ETOLOGIA

Już Arystoteles opisywał zwyczaje rozrodcze borsuków, biomechanikę ruchu węży i podział ról w społecznościach pszczelich. Jednak dopiero Lorenz potraktował zachowanie jako produkt doboru naturalnego i starał się spojrzeć na świat oczami samych zwierząt. Wynalazł eksperymentalne sposoby na otwarcie „czarnej skrzynki” zwierzęcego umysłu, której tykać nie chcieli behawioryści. W 1935 r. opisał mechanizm wdrukowania u gęsi, poprzez który u wielu gatunków tworzy się więź między potomstwem a matką.
Margaret Belle Dayho (1925–1983)
BIOINFORMATYKA

W 1966 r. wraz z Richardem Eckiem opublikowała pionierską pracę, w której opisała historię ewolucyjną białka (ferredoksyny) na podstawie jej sekwencji aminokwasów. Ponieważ wymaga to żmudnego zliczania podobieństw i różnic pomiędzy wieloma długimi ciągami znaków, jest idealnym zadaniem dla komputera. Dayho zaproponowała, aby każdy aminokwas oznaczać jedną literą (konwencja, która zachowała się do dzisiaj), co następnie „przetłumaczyła” na język kart dziurkowanych. Dziś metody obliczeniowe tego typu są podstawowym narzędziem w badaniu historii ewolucji organizmów.
Rudolf Jaenisch (ur. 1942)
INZYNIERIA GENETYCZNA

Jest odpowiedzialny (wraz z Beatrice Mintz) za badanie, w wyniku którego powstało pierwsze transgeniczne zwierzę: mysz, która nosiła gen pochodzący od innego organizmu. W 1986 r. we Francji po raz pierwszy przeprowadzono testy nad genetyczną modyfikacją tytoniu, aby uzyskał odporność na herbicydy; w 1992 r. w Chinach wysiano pierwsze komercyjne pola roślin GMO. Rewolucja genetyczna trwa.