Przełomy w biologii

Arystoteles powiedziałby, że po to, aby skutecznie polować, i całkowicie zadowoliłby się takim wyjaśnieniem. Jest to oczywiście poprawna odpowiedź, ale bardzo niepełna. Większość biologów z przełomu XVIII i XIX w., gdy powstała anatomia porównawcza, powiedziałaby, że ta zgodność cech anatomicznych odzwierciedla perfekcję boskiego planu realizowanego w przyrodzie. To niewykluczone, ale poprzestawanie na takiej odpowiedzi oznacza niedopuszczalną kapitulację nauki.

Jean-Baptiste de Lamarck słusznie zwróciłby uwagę na kwestię pochodzenia szczęk i kończyn, błędnie jednak uznając, że przodkowie danego zwierzęcia po prostu często używali szczęk i łap w polowaniach, co prowadziło do rozwoju tych organów. Dopiero Karol Darwin podał w pełni satysfakcjonujące i naturalistyczne wyjaśnienie. Cechy anatomiczne, zwłaszcza tak wyróżniające się jak silne szczęki czy potężne łapy, są efektem stopniowego przystosowania do środowiska, które od wielu pokoleń zajmuje dana populacja (gatunek). Rozpowszechniły się w tej populacji, ponieważ obdarzone nimi osobniki były w stanie dłużej przeżyć i spłodzić więcej potomstwa, którym te cechy zostały przekazane.

W okresie od końca XVIII do początku XX w. w myśleniu o ożywionej przyrodzie oraz sposobie jej badania dokonała się fundamentalna zmiana. W niniejszym dodatku staramy się pokazać jej główne elementy, z rozwojem darwinizmu na czele. Zastanawiamy się także nad jej współczesnymi echami i ewolucją samej teorii ewolucji.

To były ciekawe czasy. ©℗

WIELKIE PYTANIA 8

PRZEŁOMY W BIOLOGII

REDAKCJA: Łukasz Kwiatek, Łukasz Lamża
PROJEKT GRAFICZNY: Marek Zalejski
FOTOEDYCJA: Edward Augustyn, Grażyna Makara
SKŁAD: Artur Strzelecki, Andrzej Leśniak
OKŁADKA: Marek Zalejski
WSPÓŁWYDAWCA: Fundacja Centrum Kopernika

„Wielkie Pytania cz. II: Przełomy w nauce” – zadanie realizowane przez Fundację Centrum Kopernika, finansowane w ramach umowy 538/P-DUN/2017 ze środków Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego przeznaczonych na działalność upowszechniającą naukę.